SKALA WSPÓŁPRACY – Model rozwojowy zespołu

W jednym z krótkich artykułów HBR znalazłam zdanie, które bardzo rezonuje z moim sposobem widzenia zespołów:

 

Wiele firm podkreśla rolę mądrego przywództwa jako drogi do świetnej współpracy. Ale w tak mocnym skupieniu na tym, co to znaczy być świetnym liderem, często gubimy sens tego, co to znaczy być świetnym zespołem.

 

Często o tym myślę, słuchając managerów, którzy są zdemotywowani i zmęczeni ciśnieniem “tworzenia” doskonałego zespołu. Czują, że cała odpowiedzialność jest po ich stronie – to oni muszą sytuacyjnie dopasować rodzaj przywództwa do swoich pracowników, to oni muszą poznać tajniki dawania świetnego feedbacku, to oni muszą znaleźć sposoby na motywowanie ludzi. I o ile czasem (bo nie zawsze) stanowisko lidera przynosi materialne wynagrodzenia, o tyle ma ono ogromne emocjonalne koszty związane z odpowiedzialnością za rezultaty osiągane poprzez ludzi a więc poprzez znajdowanie sposobów na mądre zarządzanie zadaniami, czasem i emocjami grupy osób.

 

15 lat temu holenderski zespół trenerów i psychologów zacząć wyodrębniać pewne typowe i powtarzające się zachowania w grupach ludzi pracujących razem – tak zaczęła powstawać Skala Współpracy – Mapa rozwoju zespołu. Skala jest modelem, który poznałam 2 lata temu i od razu wprowadziłam go do swoich szkoleń. Pozwala mi na dość szybkie pokazanie grupie, jak zachowują się na co dzień i jakie zachowania są dla nich widoczne i powtarzalne. Pozwala na omówienie, gdzie leżą trudności w pracy zespołowej i jakie zachowania o tym świadczą, a także jakie zachowania będą promować tzw. flow zespołowy.

 

A co najważniejsze, dzięki skali, która była rozwijana przez wiele lat i dzięki setkom zespołów, udaje mi się przekonać zespół, że dynamika, której doświadczają jest uniwersalnym wzorcem, w który wpadają dziesiątki, setki, tysiące innych zespołów i że w większości mają do czynienia z typowymi ludzkimi zachowaniami. To pozwala z kolei na głęboki oddech i myśl – “ok, może to nie zawsze tak jest, że ludzie, z którymi pracuję są problemem (choć czasem oczywiście może tak być ;)) a raczej, że wspólnie wpadamy w typowe zachowania, które mają też typowe rozwiązania!”

 

Czym jest Skala Współpracy? W skrócie opiera się na idei, że zespoły funkcjonują w trzech światach:

Jeden to świat Przetrwania (ang. Struggling), gdzie obecna jest frustracja i cała gama innych mało przyjemnych emocji. Widoczne są krytyka i konflikt. Cele są często niejasne, a ludzie są mocno zagrożeni wypaleniem.

Drugi to świat Współpracy (ang. Cooperation), gdzie jest zdrowy feedback, gotowość do wprowadzania zmian i uwaga! – nie zawsze jest supermiło. Jest natomiast wspólne dążenie do celu, jest poczucie wzrostu i możliwości.

Jest też świat Unikania (ang. Avoiding) – świat po środku, gdzie ludzie w większości pracują sami, jest dużo silosów, atmosfera jest sympatyczna, ale często zespół ma poczucie stagnacji i braku zaangażowania.

 

Światy Przetrwania i Współpracy wymagają sporo energii. W jednym jest sporo stresu, ogromna presja, konflikty nas spalają, a kiedy są świadome wymagają bardzo mądrego zarządzania i znowu ogrom energii. W drugim flow, gotowość do zmiany, udzielanie się, pełne zaangażowanie, świadome wykorzystywanie zasobów są niemniej wymagające. 

Dlatego zespoły chętnie pozostają w świecie Unikania, czasem ze strachu przed konfrontacją, czasem dlatego, że cenią sobie miłą atmosferę, a czasem dlatego, że nie mają żadnych celów do zrealizowania. Powodów do unikania jest wiele i często są one nieświadome.

 

Te trzy światy nie są jednak zamknięte i nieprzenikalne. Można też przebywać w kilku z różnymi osobami w zespole.

 

Przydatność skali pokazuje nam to, że możemy się po niej poruszać, wybierając zachowania konstruktywne zamiast destrukcyjnych. Warto więc je poznać, aby wiedzieć, że krok w lewo lub w prawo może zawarzyć na rozwoju relacji. Jeśli podczas konfliktu zaangażujemy mediatora a podczas feedbacku będziemy się trzymać wspólnego celu i zadania, przeskakujemy na skali o wiele stopni w stronę współpracy. Szybko przeskoczymy jednak do świata Przetrwania, jeśli użyjemy przemocy słownej czy personalnego ataku, aby osiągnąć cel lub jeśli zamiast konstruktywnego feedbacku damy się ponieść frustracji i krytyce. 

 

Wiele z tych zachowań jest intuicyjnych, ale z doświadczenia widzę, że usystematyzowanie ich i nazwanie daje nam świadome narzędzia. Nagle wzmacniane pewnych zachowań staje się grupową odpowiedzialnością podobnie jak odrzucenie zachowań, które nie służą zespołowi.

 

Czy czujesz intuicyjnie, w jakim świecie znajduje się Twój zespół? Czy chcesz, aby grupa ludzi z którą pracujesz przebywała częściej w świecie współpracy? Zapraszamy Cię do wspólnej pracy ze Skalą. Jeśli chcesz porozmawiać, jak skale współpracy mogą zostać wykorzystane w Twojej organizacji, skontaktuj się z mną: marta@hello-blackbird.com 

 

Autorka: Marta Carter, certyfikowana trenerka Skali Współpracy.

Artykuł napisany we współpracy z Blackbird