Jak żyć i nie pozabijać się w zespole?
To artykuł dla tych, którym skacze ciśnienie w pracy. Jak to jest, że ze wszystkimi osobami w zespole potrafisz się dogadać, a z tą jedną osobą wchodzisz non stop w konflikt? Każda Wasza współpraca i interakcja działa na Ciebie jak za mocna kawa. Ty mówisz, ale po drugiej stronie, jakby rozumienia brakło. Może po polsku nie rozumie. A może po prostu lubi Cię prowokować, kiedy mówi „I tak, i nie”(czyli jak przepraszam?) „zapomnijmy o ograniczeniach” (a co z budżetami???), „pokombinujmy” (ciekawe, co na to compliance!).
Z innymi się dogadujesz, więc rzecz jasna coś z tym człowiekiem musi być nie tak. I ja Ci zaraz wytłumaczę, co.
Wszystko zależy od…perspektywy
W dużej mierze rozchodzi się tu o to, które perspektywy poznawcze macie aktywne, a które – nieaktywne. To wpływa na Waszą postawę i sposób działania, wyraża się w waszej współpracy i komunikacji. Te obszary, gdzie jedno z Was ma aktywną perspektywę, a drugie nieaktywną, to są właśnie potencjalne źródła waszych konfliktów.
Model FRIS® pokazuje, jak nasze aktywne i nieaktywne perspektywy poznawcze, a przede wszystkim – nasza dominująca perspektywa poznawcza wpływa m.in. na to, jacy jesteśmy we współpracy i jak się komunikujemy. FRIS® mówi o tym, że ludzie są z czerech planet i mówią czterema różnymi językami. To pewnego rodzaju uproszczenie osadzone w kontekście psychologii poznawczej, skorzystam z niego, żeby pokazać Ci, z jakimi stworami możesz mieć do czynienia w swoim zespole.
Co o aktywnych i nieaktywnych perspektywach poznawczych mówi FRIS®?
Teraz trochę teorii. Dosłownie tylko tyle, ile trzeba, żebyśmy się dalej rozumieli. Model FRIS® to cztery perspektywy poznawcze: FAKTY, STRUKTURY, IDEE, RELACJE. Według FRIS® masz jedną dominującą perspektywę, która towarzyszy Ci całe życie a reszta to zmienna kompozycja zależna m.in. od twoich doświadczeń życiowych. Niektóre z tych perspektyw masz aktywne, a inne nieaktywne. Zobacz, jak te perspektywy mogą wpływać na Twoją postawę we współpracy:
Decyduję v. akceptuję
Aktywna Perspektywa FAKTY to postawa DECYDUJĘ we współpracy
Oznacza potrzebę jednoznacznego określenia swojego stosunku do osób, spraw i zdarzeń. Łatwość w ocenianiu i wyrażaniu opinii.
Nieaktywna perspektywa FAKTY to postawa AKCEPTUJĘ we współpracy
Oznacza rozumienie niejednoznaczności, bez odrzucania pozornie sprzecznych wniosków. Łatwość akceptacji różnych punktów widzenia.
Uczestniczę v. obserwuję
Aktywna perspektywa RELACJE to postawa UCZESTNICZĘ we współpracy
Oznacza potrzebę osobistego zaangażowania w obserwowane sytuacje i zdarzenia. Łatwość współdziałania z innymi
Nieaktywna perspektywa RELACJE wyraża postawę OBSERWUJĘ we współpracy
Oznacza dążenie do zrozumienia sytuacji bez konieczności angażowania się. Łatwość w zachowaniu dystansu i niezależności
Zmieniam v. chronię
Aktywna perspektywa IDEE wyraża postawę ZMIENIAM we współpracy
Oznacza dążenie do znalezienia alternatywy dla funkcjonujących zasad i metod działania. Łatwość w adaptacji do zmiennych warunków
Nieaktywna perspektywa IDEE wyraża postawę CHRONIĘ we współpracy
Oznacza dążenie do zapewnienia trwałości przez systematyczną trwałość i stopniowy rozwój. Łatwość w zapewnianiu bezpieczeństwa
Rozważam v. reaguję
Aktywna perspektywa STRUKTURY wyraża postawę ROZWAŻAM
Oznacza dążenie do uzupełniania wiedzy i pełnego rozumienia sytuacji przed rozpoczęciem działania. Łatwość w podejmowaniu racjonalnych decyzji
Nieaktywna perspektywa STRUKTURY oznacza postawę REAGUJĘ we współpracy
Oznacza dążenie do szybkiego podejmowania działań i odpowiedzi na zmiany w otoczeniu. To łatwość działania przy niepełnej informacji
Jeśli robiłeś już badanie FRIS®, to możesz teraz odwołać się do swojego wyniku. Jeśli nie, to zapraszam Cię oczywiście na konsultację ze mną, ale na czas lektury tego artykułu zastanów się, które z perspektyw mogą być u Ciebie aktywne, a które nieaktywne. I jak myślisz, jak to może wyglądać u Ciebie w zespole?
FRIS-owa wieża Babel
A więc, jak żyć i jak się nie pozabijać w zespole? Dam ci słowniczek, dzięki, któremu nie odlecisz na następnym spotkaniu, jak będziesz rozmawiać z tą jedną osobą ze swojego zespołu, z którą jest coś nie tak, czyli, umówmy się – ma po prostu inaczej niż ty. Najpewniej jesteście skrajnie wychyleni w swojej analizie indywidualnej FRIS® i faktycznie nie mówicie tym samym językiem. Być może ty mówisz językiem struktur, a Twój współpracownik językiem idei lub relacji.
Poniżej tłumaczę dla Ciebie typowe dla poszczególnych perspektyw poznawczych sformułowania. Co tak naprawdę znaczy, kiedy słyszysz na spotkaniu „zapomnijmy o ograniczeniach” albo: „nie odpowiem Ci teraz”, a gdzie odpala się interpretacja z poziomu Twojej perspektywy poznawczej?
„Do brzegu” „Szybciej” „Nie traćmy czasu”
Co możesz słyszeć ty, a co niekoniecznie jest zgodne z intencją nadawcy komunikatu: Nie mam szacunku do Ciebie, nie interesuje mnie to, co mówisz, chcę Cię ośmieszyć w zespole
Co może chcieć wyrazić: skupmy się na celu naszego spotkania, szukajmy praktycznych i łatwych w zastosowaniu rozwiązań, rozmawiajmy o konkretach
„To jest bez sensu” „Robimy tak” „To ostateczna decyzja”
Co możesz słyszeć ty: nie jestem otwarta/y na dialog, narzucam Ci decyzje, jestem pewna/y, że mam rację, jestem zbyt pewny/a siebie
Co może chcieć powiedzieć: to jest moja opinia
„Dostosuję się” „Czy masz chwilkę?” „Czy chciałbyś się tym zająć?”
Co możesz słyszeć ty: nie przychodzę z niczym ważnym, jestem niepewny/a siebie
Co może chcieć powiedzieć: biorę pod uwagę Twój komfort, chcę żebyśmy mieli partnerską relację
„To się rozwiąże w trakcie” „Pokombinujmy” „Nie ma problemu, coś wymyślimy”
Co możesz słyszeć: nie wiem, co się dzieje, nie mam sytuacji pod kontrolą, jestem nieprzygotowany
Co może chcieć powiedzieć: nie zatrzymujmy się na szczegółach, zacznijmy działać, bądźmy otwarci na różne opcje
„A jeśli to nie wypali?” „Trzymajmy się realiów” „A skąd to wiesz?”
Co możesz słyszeć: wstrzymuję projekt, studzę zapał zespołu, nie wierzę w pomysł
Co może chcieć powiedzieć: chcę dogłębnie przeanalizować ryzyka, chcę wziąć pod uwagę dane i statystyki
Zapraszam Cię teraz do dokończenia mojego słowniczka:
„ I tak, i nie” ‘Wydaje mi się, że…” „To zależy”; „Nie mów, że to niemożliwe” „Zapomnijmy o ograniczeniach” „Zróbmy to inaczej niż wszyscy” ; „Zastanowię się i wrócę do Ciebie” „Przemyślmy to jeszcze” „Nie odpowiem Ci teraz”
Co słyszysz ty? Co może odpalić się innym? Jaka może być intencja za tymi komunikatami?
A może potrafisz połączyć te zacytowane wypowiedzi z poszczególnymi aktywnymi i nieaktywnymi perspektywami poznawczymi (możesz wrócić do opisu u góry artykułu)?
Jeśli chcesz oswoić stwory w swoim zespole, uzdrowić komunikację i znormalizować współpracę, zapraszam Cię do kontaktu: iwona@hello-blackbird.com
Autorka: Iwona Piwowarczyk, certyfikowana trenerka FRIS®
Artykuł napisany we współpracy z Blackbird.
Ustęp o wpływie perspektyw aktywnych i nieaktywnych na postawę we współpracy zacytowany za podręcznikiem trenerskim FRIS® – style myślenia i działania, Anna Samborska-Owczarek.